XOhOON

ТӨП-ТӨГҮРҮК

Төп төгүрүк күн барахсан

Төгүрүччү сырдатта,

Төп-төгүрүк сиик таммаҕын

Куурдан, ыһан, көтүттэ.

Төп-төгүрүк сандалыбар

Төп-төгүрүк бүлүүһэҕэ,

Төп-төгүрүк алаадьы

Дыргыл сыта тунуйар

Төп-төгүрүк кытыйаҕа

Эбээм күөрчэх ытыйбыт,

Төп-төгүрүк ньуоскабынан

Тото-хана оймуоҕум

Төп-төгүрүк алааспар

Төгүрүйэ айаннаан,

Төп –төгүрүк күөлүгэр

Тиийэн туубун көрүөҕүм

Төп-төгүрүк соболору

Түп-түргэнник оруоҕум,

Төп-төгүрүччү көрбүт

Балыстарбар көрдөрүөм

ПОВАР БУОЛУОМ

Кыралары, оҕолору

Куруук үөрдэр туһуттан,

Улааттахпына повар буолар

Баҕа санаа баһыйар

Бирээнньиктэри, халаачыктары

Эриллэҕэс кэмпиэтэри,

Элбэх этээс туортары

Буһараммын күндүлүөм

Дойдум этин-балыгын

Ыһаарылыаҕым, миинниэҕим

Салат бары араастарын

Сылайбакка бэлэмниэҕим

Уларыйа сылдьар истээх

Бэрэскинэн күндүлүөм,

Алаадьылаан лаһыйыаҕым

Бар дьоннорбун үөрдүөҕүм

ДЬУОС БЭЭГЭЙ

Бээгэй диэҥҥит сэнээмэҥ

Иннэлээх диэн толлумаҥ,

Бэрт сүрэхтээх бэйэлээхпин

Дьуос иннэ диэн ааттаахпын

Ырааһыйаны сөбүлүүбүн

Мээчиктии төкүнүҥнүүбүн,

Тэллэйдэр хатаасталлар

Отоннор тиһиллэллэр

Кыс устата утуйарбар

Сэбирдэҕи бэлэмниирбэр,

Чараҥҥа эргичиҥниэм

Таҥас бэрдин хамыйыам.

Ыччаттарбар бээгэйдэрбэр

Үөрүйэхпин иҥэриэм,

Сыыртан түһэ үөрэтимэ

Ас тиһэргэ такайыам

ТЭЛЛЭЙ

Хаһан эрэ мин эмиэ

Үрүҥ күҥҥэ тардыһыам,

Орто дойду эриэккэһин

Олоотооммун кэрэхсиэм

Ардах эрэ түстүн...

Быгыаҕым мин күн бүгүн,

Тыыра тэбэн туруоҕум

Сэлээппэбин сууйуоҕум

Бытыгырыахпыт.Элбэхпит

Тэйсиһэри билбэппит.

Сэлээппэбит улаатыа

Күн уотугар кылбаҥныа

Кэлиҥ , үргээҥ, амсайыҥ.

Сасыһыахпыт-оонньуохпут,

Туурдаргыт да үүнүөхпүт,

Бэриммэппит, хоодуоппут.

ХОМУРДУОСЧААН

Быычыкайкаан хомурдуосчаан

Ханна баран иһэҕин,

Быычыкайкаан атахчааҥҥын

Хады хады үктээҥҥин

Көрдөхпүнэ тиэтэйбиккин

Бөдөҥ искин соһоҥҥун,

Элбэх кэһии солун илдьэ

Дьиэ кэргэҥҥэр ыксааҥҥын

Сэбирдэҕи силимнээҥҥин

Уурбут туппут дьиэчээҥҥэр

Матаһыйбыт биэс эрэт

Мааҕыттан күүтэр эбээт..

ТИИҤЧЭЭННЭРЭ

Хойуу киистэ киэргэллээх

Чөрөҕөркөөн кулгаахтаах,

Тииҥ удьуора буолабын

Тииҥчээннэрэ дэнэбин

Тииттэн тииккэ хатаастаммын

Эриэхэлиирбин таптыыбын,

Эргим -ургум тутаммын

Эттээҕиттэн талабын

Тэллэйи да сирбэппин,

Тууран ылаат, куурдабын,

Сэлээппэтэ сымнаҕас

Кэбийэргэ минньигэс

УРУҺУЙДЬУТ

Аптаах киистэ буламмын,

Абылыаҕым сир дьонун,

Араас өҥү оймооммун

Дьүөрэлиэҕим ойууну

Хараҥаны, нүһэри

Киэр илгиэҕим кэрэнэн,

Сырдык, чэбэр суоллары

Кэҥэтиэҕим үксэтэн

Кустук өҥүн ыламмын

Ыһыахтыаҕым бар дьоммор,

Олох сырдык кэмнэрин

Үксэтиэҕим үтүөнэн

Айылҕабыт мындыра

Суола-ииһэ, оһуора,

Элбии-чэлгии туруохтун,

Сырдык көбүөр буолуохтун!

АРДАХ

Ардах, ардах саккырыыр,
Таммахтары ыһыахтыыр,
Көйгүөрүһэ, аймалаһа
Түстүлэр бытарыһа

Оҕуруолуу ойуоккалыы,
Тиһиликтии сырсыакалыы
"Эн-мин" дэһэн үөрдүлэр,
Сэргэхсийэ сүүрдүлэр

Чуллур-чаллыр түстүлэр,
Дорҕооннору тистилэр,
"Тэҥҥэ-тэҥҥэ" дэстилэр
Матыып буолан көттүлэр

Оту-маһы сууйдулар,
Сөрүүкэтэ куттулар,
Ыллыы-туойа аастылар

Кустук өҥүн ыстылар

ҮТҮӨ КҮН

Саҥа күнүм саҕаланна
Тиэргэммэр тирэммиппэр,
Аһыҥабыт сырдырҕаата,
Саабылатын сытыылаата

Ап-араҕас төбөчөөннөр
Тэлгэһэбин толорбуттар,
Арыллан тэрэспиттэр-
"Ардах түспэт" дэспиттэр

Кэрии тыаҕа кэҕэ кыылбыт
Кэрээбэккэ кэҕийдэ,
Миигин сирдиир ыллык суолум
Дьэдьэннэтэ ыҥырда

Сырылаччы куйаас түстэ,
Сиккиэр тыалчаан имэрийдэ,
Үрүйэчээн долгулдьуйда,
Сөтүөлэтэ угуйда

ДЬЭДЬЭН

Өҥүрүк куйаас сатыылаата,

Оҕолору эриэккэстик ойуулаата,

Тырымнаспыт хара харахтар

Тыа саҕатыттан арахпаттар

Дыргыл дьэдьэн хаһан буһар...

Күп-күөх өҥүн уларытар,

Оҥоойупутун ылыахпытын,

Ойуур диэки ойуохпутун

Дьикти дьэдьэн иччитэ

Кэрии тыаны кэрийдэ,

Ситэ илик дьэдьэннэри

Бөкүнүттэ, тупсарда

Үллэн, тохтон хаалыахтыы

Бөдөҥсүйэ улааттылар,

Харахха быраҕыллардыы

Кыһыл өҥү бүрүннүлэр

Булан ылан үөрүөхтэрэ

Чыычаахтыы чыбыгырыахтара,

Харахтара чаҕылыҥныа,

Уос-тиис тыаһа чамырҕыа

Бүччүм санаатын толорон

Иччи үөрэн мичилийдэ,

Үөрүү саҕар аналыттан-

Бэлэҕиттэн дьоллонно

ДОҔОР

Айаан, Мичил,
Айсиэн, Эрчим,
Кэлиҥ эрэ миэхэҕэ,
Тугу эрэ этиэҕим

Бээһээ биэспин туолбуппар
Ыт оҕотун ууннулар,
Олус үөрдүм, долгуйдум
"Доҕор" диэн аат иҥэрдим

Кулгаахтара чөп-чөрөҥнөс,
Харахтара чоҕулуҥнас,
Атахтара эккэлэҥнэс
Кутуруга куйбарыҥнас

Куп-куудара көп түүлээх,
Көнө муннуктуҥу систээх,
"Тэллэх ыта" дэһэллэр,
"Харабылыгар мааны" дииллэр

-Па, ол аата аһаттахха,
Ончу улааппат ыт эбит,
Төһө да кэтэстэххэ,
Отой уһаабат ыт эбит!

-Туох буолуой, ыт кырата
Хата куруук атаахтыаҕа,
Оонньоһортон салгымыа,
Куруук "оҕо ыт" дэтиэ

Кырабын мэлдьи көрүөм,
Аспыттан куруук бэрсиэм,
Атаахтатыам, аргыстаһыам
"Доҕорбун" олус таптыам!

УҺУЙААҤҤА ОҔО СААС

Мытырыспыт, сэрбэспит,

Бып-быллайбыт, эрбэйбит,

Чоҕулуспут, унаарыйбыт,

Өрө күүрбүт, налыйбыт

Ити кимнээх буолуой?

Хаһан ханна буолуой?

Таайбатыгыт...Этэбин?

Бэриммэккит?..Чэ, таайыҥ!

Биир кэм өрө бирилэс,

Биир кэм сүүрүү тиҥиргэс,

Чаҕаарыйар дорҕооннор,

Чачыгырас күлүүктэр

Ити кимнээх буолуой?

Хаһан ханна буолуой?

Таайыах курдук буоллугут,

Субу таайыах курдуккут!

Тип-тирилэс, барылас,

Ньап-ньааҕынас, бааҕынас,

Саҥалар иһиллэллэр,

Сүрэҕи күүркэтэллэр

Ити кимнээх буолуой?

Хаһан, ханна буолуой?

Уһуйааҥҥа оҕо саас!

Сүүрэр-көтөр чөмчүүк саас!

СИР СИМЭҔЭ

Бу чыычаах ыллыыра, кэрэтиэн,
Бу сиккиэр аастаҕа, нарыныан,
Бу араас эриэккэс симэхтэр
Тулабар үүммүттэр, күндүтүөн!

Дьоллоохпун! Сир кыыһа-симэхпин
Алааһы киэргэтэр аналбын,
Аан Ийэ дайдыны мин көрдүм,
Олохпор аналбын толордум

Бу араас сыыгыныыр тыастартан,
Бу кэрэ тэлэмээт лыахтартан,
Бу дыргыл сып-сылаас салгынтан,
Мин дууһам манньыйда, үөрдэхпиэн!

Күһүөрү мин аны утуйуом,
Эһиилги сайыны түһүөҕүм,
Тылларбар мин өссө тупсуоҕум,
Эриэккэс өҥүнэн оонньуоҕум

УОЛ ОҔО

Дьиэрэҥкэйдии ойуолуур,
Туллуктары үөгүлүүр,
Сиккиэр тыаллыын сырсыһар,
Алаас уола буолабын!

Аар тайҕаны кэрийэр,
Байанайтан көрдөһөр,
Сатабылы иҥэринэр
Дойду уола буолабын!

Айылҕалыын алтыһар,
Кырдьаҕастан такыллар,
Үгэстэри тутуһар
Саха уола буолабын!

Сайаҕас майгыбынан,
Үлэһит үтүөбүнэн,
Сатабыллаах Саарын дэтэн
Сахам сирин ааттатыам!

МИЭХЭ ЭРЭ БААР

Үөр чыычаах көрүгэр куустарар,

Аар хатыҥ күлүгэр сынньанар,

Сардаана алыбар ылларар,

Дыргыйар дьэдьэнин амсайар

Бу дьол миэхэ эрэ баар

Ааттаах алаас оҕотугар

Ыллык суол омоонун батыһар,

Көлөһүн алларын ньухханар,

Моҕотой хороонун манаһар,

Көлүччэ уутугар сайҕанар

Бу дьол миэхэ эрэ баар

Ааттаах алаас оҕотугар

Харалдьык быгыытын уруйдуур,

Өҥүрүк куйааска от охсор,

Көтөрү көй ыраах көтүтэр,

Томороон тымныыга хаар күрдьэр

Бу дьол миэхэ эрэ баар

Ааттаах алаас оҕотугар

ЫҺЫАХХА

Чээлээй өҥнөөх халадаайбар

Көмүс оһуор түһэрдилэр,

Ап-араҕас хаһыаччыкпар

Аҕырыаны тистилэр

Бастыҥабар бүтүннүү

Бытырыыһы сүүртүлэр,

Иэдэспиттэн тэйиэлии

Эйэҥэлии түстүлэр

Илин, кэлин кэбиһэрбин

Сириэдиччи ииллилэр,

Маҥан сарыы этэрбэспин

Маанылаан кэтэртилэр

Саамал сайын үтүөтэ-

Саха омук үгэһэ,

Үрүҥ Тунах ыһыаҕа-

Айылҕа алтыһыаҕа

СИР АСТАРА

Халандаары ыламмын
Ыйдарынан ырытабын,
Сир астарын хаһаанар
Күнү-дьылы бэлиэтиибин

Бэс ыйыгар чучунаах
Чороччу улаатыаҕа
Кирдиргэччи үргүүбүн
Тутуммун толоробун

Үрэх сиргэ кииһилэ
Налыччы үүнүөҕэ,
Барыанньа оностуом,
Суоракка да буккуйуом

От ыйыгар дыргыл дьэдьэн
Ситэн-буһан угуйар,
Ыаҕыйаҕа ылҕыахпыт,
Күөрчэххэ да ытыйыахпыт

Сонно тута хаптаҕас
"Мин бустум, тубустум»-
Ыҥырар, ыксатар,
Ыраахтан кытарар

Атырдьах ыйыгар таарбаҕан
Уутуйар, минньийэр, дьэ ситэр,
Сыыллан үүнэр кыһыл аһа
Сыҥаах уутун сүүрдэр, ама

Лааҥкыны кэстэрэр моонньоҕон
Үргүүргэ ыарахан, эн, холон,
Ааһыма, ылҕаа даа –диэбиттии
Хап-харанан көрөн турар дии

Балаҕан ыйыгар дөлүһүөн
Кытарар, хаҕа да мырчыстар,
Эмтээҕинэн киэн туттар,
Хатыылааҕын сэрэтэр

Сүрүн аспыт отоммут
Хараарыччы дьэ буһар,
Хара тыаҕа тэлгэнэр,
Оҥоойукка тиэтэйэр

Ардах түстэр тэллэйбит
Тэбиэлэнэ үүнүөҕэ,
Тууһаан, куурдан-хатаран
Хаһааспыт эбиллиэҕэ

Өлгөм быйаҥ үүнүүлээх,
Сүдү кэрэ айылҕалаах,
Дойдуга олоробун
Онтон мин дьоллонобун

ИЛИН ЭҤЭР

Киэҥ халлааным урсунугар

Хотой буолан өксөйөбүн,

Сахам сирин улуустарыгар

Кэрийэммин сэргиибин

Таатта талыы хонуутугар

Уран уус дьон мустубут,

Уһаарыллар, чапчыйыллар

Тимир тыаһа ылламмыт

Чурапчыга чулууттан чулуу

Бөҕөс көбүөрэ тэлгэммит,

Сүүрүк, тустуук, хайыһардьыт

Аан дойдуга аатырбыт

Өрүү хайа үрдүгүттэн

Мэҥэ Хаҥалас далбаатыыр,

Тимир көлө, устар аала

Сайдыы суолун арыаллыыр

Уус Алдаҥҥа Мүрү Эбэ

Төрүт аһы тэниппит,

Хороҕор муостааҕы мэччиппит,

Сыспай сиэллээҕи дэлэппит.

Амма налыы киэлитигэр

Бурдук хото чэчирээбит,

Өрүс холку кытылыгар

Сардааната сириэдийбит

КИИН СИР

Киэҥ халлааным урсунугар
Хотой буолан өксөйөбүн,
Сахам сирин улуустарын
Кэрийэммин сэргиибин

Өлүөнэбит Нам улууһун,
Күөйэ устан долгулдьуйар
Нарын-намчы Кыталыгын
Кырдалыгар үҥкүүлэтэр

Өлүөнэ очуостара Хаҥаласка
Мэҥэ суруктар туоһулара,
Орто дойду зоопаарка
Сэдэх кыыллар уйалара

Гуорунайга Аар айылҕа
Ытык сирэ Сиинэ паарка,
Ыалдьыт буолан амалый
Өрүһүнэн устаарыый

БҮЛҮҮ ЭҤЭР

Киэҥ халлааным урсунугар

Хотой буолан өксөйөбүн,

Сахам сирин улуустарын

Кэрийэммин сэргиибин

Кырылас кумахтаах Бүлүү эбэ

Бэс чагдатынан аатырар,

Хостонор алмааһа, төлөнө

Олохтоохтук хааччыйар

Бурдугу бааһына муҥунан

Үүннэрэр Үөһээ Бүлүү,

Олоҥхоһукка, ырыаһыкка

Ытыктабыл, сүгүрүйүү

Устар ууну сомоҕолуур

Уус тыллаахтар Сунтаарга,

Ыһыах ыспыт, тойук туойбут,

Этиттэрбит оһуохайга

ХОТУ ДОЙДУ

Киэҥ халлааным урсунугар
Хотой буолан өксөйөбүн,
Сахам сирин улуустарын
Кэрийэммин сэргиибин

Хотугу Муустаах акыйаан
Будулҕан тыйыс тыыныгар,
Түлэй түүн, киирбэт күн үлүмэр
Хоһууттар хоодуоттар үүнэллэр

Туундараҕа табаһыттар
Адаар муостааҕы маныыллар,
Муораларга, өрүстэргэ
Балыксыттар балыктыыллар

Түҥ тайҕаны кэһэ сылдьан
Бултуйаллар сонордьуттар,
Ирбэт тоҥу хайа охсон
Баартаналлар көмүсчүттэр

Туундаратын туналыгар
Дьүкээбилин суһумугар
Түҥ былыргы үйэлэргэ
Мааман үөскээн уутуйбута.

ДЕДУШКИНЫ ПРИМЕТЫ

Зимние

-Деда, котик наш Мурлыка

Не спускается с печи,

Полакала молоко

И обратно высоко

Взобралась на печь, легко.

-Знает котик наш погоду

Чует стужу, непогоду,

Потеплее обуваться

И дровами запасаться

Потихонечку велит.

-Дед, на ветках воробьи

Не чирикают… Сидят,

Шевельнуться не хотят.

Распустили перышки

Нахохлив головушки.

-Это тоже знак мороза,

Видно, долгий холод жмет,

Коль сидят и не шалят

И друг дружка не бранят…

Ты им хлебца покроши,

Их согреет изнутри.

-Дед а дед, а кто тут ночью

Окна все разрисовал,

Всю морозную картину

Будто кистью начертал

-По поверью сам Мороз

В наши края пожаловал,

Дунул в каждое окно-

Царство льда изображал.

-Дед, на небе не видать

Ни одной звезды, как так?

И снежок не так хрустит…

Под санями не скрипит?

-Значит, ныне потеплеет

Оттепелью подоспеет,

Белой ватою покроет

Туча полная снежком

Подгоняясь ветерком .

-Деда, вот недавно в парке

Видел белочку забаву-

Из дупла выскакивает.

По ветвям раскакивает,

И к кормушке подберется

Пробует, потом вернется

-И бельчата знают толк

Про погоду на зубок,

Потеплело вот они

Пообедать вышли в мир.

Заодно и кувыркаться

Снегом белым умываться

Весенние

-Деда, снег кругом, повсюду.
Гром гремит, а ведь весна,
Ведь не лето,
Что за чудо?
Появилась ниоткуда
И загадку поднесла

-Видно, лето не спешит,
Коль гром гремит весною,
Запоздало стает снег,
Ждать да ждать проталины

-Стая пуночков кружит
Облетев проталины,
Встрепенувшися, парит
Низко так, как плавание.

- Пуночки прилетели
Значит, мир перелетели,
Добру весть нам принесли
В крылышках тепло весны.

-Деда, деда лес шумит,
И повоет и хрустит,
Верхушками качает
Тревогу объявляет.

-Ждать нам ветрену погоду
Лес и то нам говорит,
Занесите всех цыплят,
Кур, гусей не оставлять!

- Облака барашками бегут
Шквальный ветер принесут,
Кучевые облака
Будет молния, гроза
Ты, внучок припоминай,
Никогда не забывай!

- Я исследую, учу
Примечаю все, тружусь.
Вот и сок березовый
Засобрали вдоволь мы,
Богатого урожая -
К осени ожидая

Летние

- Муравьишек не видать -
Труд окончен, видно, спят,
Вон, высокий дом создать,
Сил немало отдавать...

- Дождик будет, вот они
Все ходы закрыли,
А высокий дом, к зиме
Долгой, подготовили.

-А почему стрижи не спят
До полных сумерек летят,
И птицы весело поют
Не умолкают, не уснуть.

- Значит ясная погода
Повстречает нас с утра,
Побродим мы на природе
Почертим и на блокноте.

-И лягушки с звонкой трелью
Всю окрестность прогудели,
-Значит, ясень день наступит
Ни дождей, ветров не будет

- Злые пчелы ужалили
Не стесняясь, мы завыли,
- Это засуха пришла
Оттого так зла оса!

-Одуванчики цветки
Все раскрылися, смотри,
-Будет ясная погода
Зонтик прячь, сними и боты.

ДЕДУШКИНЫ ПРИМЕТЫ

Зимние

-Деда, котик наш Мурлыка

Не спускается с печи,

Полакала молоко

И обратно высоко

Взобралась на печь, легко.

-Знает котик наш погоду

Чует стужу, непогоду,

Потеплее обуваться

И дровами запасаться

Потихонечку велит.

-Дед, на ветках воробьи

Не чирикают… Сидят,

Шевельнуться не хотят.

Распустили перышки

Нахохлив головушки.

-Это тоже знак мороза,

Видно, долгий холод жмет,

Коль сидят и не шалят

И друг дружка не бранят…

Ты им хлебца покроши,

Их согреет изнутри.

-Дед а дед, а кто тут ночью

Окна все разрисовал,

Всю морозную картину

Будто кистью начертал

-По поверью сам Мороз

В наши края пожаловал,

Дунул в каждое окно-

Царство льда изображал.

-Дед, на небе не видать

Ни одной звезды, как так?

И снежок не так хрустит…

Под санями не скрипит?

-Значит, ныне потеплеет

Оттепелью подоспеет,

Белой ватою покроет

Туча полная снежком

Подгоняясь ветерком .

-Деда, вот недавно в парке

Видел белочку забаву-

Из дупла выскакивает.

По ветвям раскакивает,

И к кормушке подберется

Пробует, потом вернется

-И бельчата знают толк

Про погоду на зубок,

Потеплело вот они

Пообедать вышли в мир.

Заодно и кувыркаться

Снегом белым умываться

Весенние

-Деда, снег кругом, повсюду.
Гром гремит, а ведь весна,
Ведь не лето,
Что за чудо?
Появилась ниоткуда
И загадку поднесла

-Видно, лето не спешит,
Коль гром гремит весною,
Запоздало стает снег,
Ждать да ждать проталины

-Стая пуночков кружит
Облетев проталины,
Встрепенувшися, парит
Низко так, как плавание.

- Пуночки прилетели
Значит, мир перелетели,
Добру весть нам принесли
В крылышках тепло весны.

-Деда, деда лес шумит,
И повоет и хрустит,
Верхушками качает
Тревогу объявляет.

-Ждать нам ветрену погоду
Лес и то нам говорит,
Занесите всех цыплят,
Кур, гусей не оставлять!

- Облака барашками бегут
Шквальный ветер принесут,
Кучевые облака
Будет молния, гроза
Ты, внучок припоминай,
Никогда не забывай!

- Я исследую, учу
Примечаю все, тружусь.
Вот и сок березовый
Засобрали вдоволь мы,
Богатого урожая -
К осени ожидая

Летние

- Муравьишек не видать -
Труд окончен, видно, спят,
Вон, высокий дом создать,
Сил немало отдавать...

- Дождик будет, вот они
Все ходы закрыли,
А высокий дом, к зиме
Долгой, подготовили.

-А почему стрижи не спят
До полных сумерек летят,
И птицы весело поют
Не умолкают, не уснуть.

- Значит ясная погода
Повстречает нас с утра,
Побродим мы на природе
Почертим и на блокноте.

-И лягушки с звонкой трелью
Всю окрестность прогудели,
-Значит, ясень день наступит
Ни дождей, ветров не будет

- Злые пчелы ужалили
Не стесняясь, мы завыли,
- Это засуха пришла
Оттого так зла оса!

-Одуванчики цветки
Все раскрылися, смотри,
-Будет ясная погода
Зонтик прячь, сними и боты.

Осенние

- На траве роса
Ты не жди дождя,
- Ноготки свернулись,
Ждут дождя, сутулясь

-Паучок не устает
Все сети плетет, плетет,
-Значит и дождя не будет
Ясно солнышко прибудет.

-Богатый урожай рябина
К дождливой осени дает,
К зиме холодной и голодной
Зверькам запас преподает.

-И грибом не запаслись
Нынче мало, хоть ищи,
-Значит, ждет зима морозом
Ветром, стужей, непогодой.

-Если шишек множество
Видать, к зиме морозище,
Орешек белок уймище
Так, знай, зима холодище.

Внук мой, ты Дитя Природы
С малых лет ты должен знать,
Что и где, зачем да как?
На приметы есть ответы
Наблюдай, запоминай,
И тогда, всегда, везде
Проживешь в ладу с Природой!

Весенние

-Деда, снег кругом, повсюду.
Гром гремит, а ведь весна,
Ведь не лето,
Что за чудо?
Появилась ниоткуда
И загадку поднесла

-Видно, лето не спешит,
Коль гром гремит весною,
Запоздало стает снег,
Ждать да ждать проталины

-Стая пуночков кружит
Облетев проталины,
Встрепенувшися, парит
Низко так, как плавание.

- Пуночки прилетели
Значит, мир перелетели,
Добру весть нам принесли
В крылышках тепло весны.

-Деда, деда лес шумит,
И повоет и хрустит,
Верхушками качает
Тревогу объявляет.

-Ждать нам ветрену погоду
Лес и то нам говорит,
Занесите всех цыплят,
Кур, гусей не оставлять!

- Облака барашками бегут
Шквальный ветер принесут,
Кучевые облака
Будет молния, гроза
Ты, внучок припоминай,
Никогда не забывай!

- Я исследую, учу
Примечаю все, тружусь.
Вот и сок березовый
Засобрали вдоволь мы,
Богатого урожая -
К осени ожидая

Эриэн үөн түүлэ

Үрүмэччи буоларбын,

Үрүҥ күҥҥэ көтөрбүн,

Олуһун да күүтэбин

Ыраланан түһүүбүн

Дыргыл сыттаах алтан окко

Көтөн-дайан тиийиэҕим,

Симэһинин иһиэҕим

Күүс-күдэх эбиниэҕим

Лоокуут нарын көстүүтүгэр

Абылатан, тэлээрэн,

Кынаттарбар солко быылы

Сыһыарынан сандаарыам

Сардаанаттан, Кийиииттэн,

Ньээм-ньээмтэн, Тимэх оттон,

Уйбаан чээйтэн, Чуораанчыктан

Кэрэлэрин ыймахтыам,

Дьүөрэлэһэн ылаахтыам,

Ньассыын солко өҥнөнүөм

Кыһыҥҥы билгэлэр

-Эһээ, көрүүй Тыҥыраҕы,
Оһохтон отой түспэт,
Үүт куппуппар, салаамахтаат
Төттөрү ойдо эбээт.
- Ол аата дьыбар тымныы,
Өр турарын билгэлиир,
Элбэх маһы кыстаныахха,
Дьиэ сылааһын харыстыахха.
- Эһээ, тоҕо барабыайдар,
Уһуйааммар атаарбаттар,
Чырыптаһа көппөттөр,
Ас көрдөөн түбүгүрбэттэр.
- Үөһээ көрүүй сыныйан,
Лабааларга сыстыһан,
Көп түүлэрин сахсатан
Хохоллон олороллор дии.
Ол аата, чысхаан тымныы
Өргө диэри туруоҕа,
Ас кутаргын умнума-
Тот чыычаах тулуйуоҕа.

- Эһээ, көрүүй тииҥчээни
Уйатыттан дьэ быкпыт,
Хатаастара түргэнин,
Ыстаннаҕа сыыдамын.
Үнүр куппут аспыттан
Тото-хана амсайбыт,
Эриэхэлэри кэбийбит,
Сороҕун илдьэ барбыт.
- Халлааммыт дьэ сылыйбыт,
Тииҥчээн билэн дьэргэйбит,
Кыраһаҕа ойуолаабыт,
Сурук-бичик хаалларбыт.
Ити тиийэн аһаабыт,
Субу кэлэн хаһааммыт,
Мантан үөһээ ыстаммыт
Уйатыгар “чып” гыммыт.
-Эһээ, көрүүй турбалары
Өрө субуллар буруолары,
Халлааҥҥа харбаспыттар,
Бары тэҥҥэ таласпыттар.
- Ама оттон, тымныы түспүт,
Дьиэлээхтэри түбүгүрпүт,
Оһох оттон тигинэтии,
Дьиэ сылааһын иҥэринии.

Сааскы билгэлэр

- Һэ-һэ-һээй! Эһээ,көрүүй!
Туллуктары үөгүлүүй!
Туналыта үргүтүүй!
Үөрү өрө көтүтүүй!
Күргүөмүнэн көттүлэр
Кырдалынан кыйдылар,
Түһэр сири буллулар,
Туораҕы тоҥсуйдулар.
- Тымныыбыт уҕараан,
Туллук үөрэ халыҥаан,
Сыыйа ирэн барыаҕа,
Хаар барыта ууллуоҕа,
Өҥ сайын иһэр, бадаҕа,
Өлгөм сир астаныаҕа,
Туллуктар эндэппэттэр,
Отой сыыһа эппэттэр.

-Эһээ, көрүүй, кэрэ да көстүү
Ньургуһуннар үүммүттэр,
Күн утаҕын көмүһүнүү
Тэлгэһэбин толорбуттар.
-Быйыл дьэ үүнүөн-үүммүт,
Сыһыы, кырдал симэммит,
Ол аата өҥ дьыл иһэр,
От-мас үүнэн чэлгийэр.
Оту хото оттуохпут,
Кыстыгы этэҥҥэ туоруохпут,
Сир аһыттан ылҕыахпыт,
Сай үтүөтүн хайҕыахпыт.

-Эһээ, куула тыа долгулдьуйар
Тиит оройо куоҕалдьыйар,
Биир кэм тыас-уус сирилэс,
Улуйардыы лиһигирэс.
-Кытаат, тукаам, чоппуускаларгын
Уйаларын буллартаа,
Ньирэйдэргин куоттарбакка
Титииктэригэрхаайталаа.
Дохсун ардах, тыал иһэрин
Тыабыт кытта сэрэтэр:
«Хахха сири булунуҥ,
Быгыалаамаҥ, олоруҥ!”

Сайыҥҥы билгэлэр

-Тукаам таҥын, бардыбыт
Айылҕалыын алтыһабыт,
Маҥнай ситэр сирбит аһын
Үргээн хото хаһаанабыт.
-Сайын саҥа буолла эбээт,
Ханнык сир аһа ситтэ, эһээ,
Бачча көйүүр дэлэйигэр,
Бырдах-кумаар үөрүүтүгэр!
-Кытыан от арыытынан
Ньалҕарыччы соттоммут,
Көйүүрү да үргүтүөхпүт
Бырдахтан да быыһаныахпыт.
Чучунаахтаан кэлиэхпит
Туустаан тума оҥостуохпут
Хор, көйүүр өҥ дьылга дэлэй,
Чучунаах эмиэ дэлэгэй

- Эһээ, эһээ, көрүүй, истиий,
Тулабытын сэргээриий,
Тоҕо эйгэм чуумпурбутуй?
Бадык-бүдүк бүрүйбүтүй?
Күммүт тоҕо сырдаппат?
Сахсырҕа сыыгынаабат?
Ньээм төбөтө арыллыбат?
Чыычаах ырыа ыллаабат?
Бэл диэтэр, аһыҥабыт
Саабылатын сытыылаабат?
-Уһун ардах түһэр буолан
Тулан барыта иһийбит
Үөн-көйүүр да кирийбит,
Көтөр кытта ньимийбит.
Хахха сири булуммуттар,
Хахсаат тыалтан чугуйбуттар,
Дьиэттэн отой быгыалаама,
Тэлгэһэттэн ыраатыма,
Дохсун ардах түһүөҕэ,
Курулаччы кутуоҕа.

-Эһээ, көрүүй хаппыт маска
Тураахтар олорбуттар,
Илин диэки хайыспыттар,
Хамсаабаттар, ылы чыптар.
-Тукаам, тураах адьас сыыспат
Күнү-дьылы эндэппэт,
Ол аата тыаллаах ардах
Арҕааттан иһэр эбээт.

-Хайалара хара тыаҕа
Бугулу туруорбутуй?
-Бугул буолбатах, оргул
Тукаам, болҕомтолоох буолууй.
Кымырдаҕастар уйалара
Сыралаһар кыстыктара,
Үрдүк гына туппуттар,
Кыс уһуурун билбиттэр.
Кымырдаҕас үлэһит,
Ону ааһан билгэһит,
Оргуллара улаатыа,
Хаһаастара дэлэйиэ,
Тымныыттан куттамматтар,
Аччык айас хаалбаттар.

Күһүҥҥү билгэлэр

-От төбөтө сиигирбит-
Чаҕылхай күнү түүйбүт,
-Сибэкки хомуллубут-
Ардахтыырын көһүппүт.
-Ооҕуй оҕус сылайбат,
Аҕыс атах быыс булбат,
Өрөр, өрөр, сынньаммат,
Илимэ иилистибэт.
-Ол аата чугаһынан
Ардах, былыт да кэлбэт,
Күн уота чаҕылыйан
Күһүммүт дьогдьоот эбээт.

- Хара тыаны үнтү кэһэн
Биир тэллэйи булбатыбыт,
Сирбит сииктээх, силбиктээх,
Ол эрээри, үүммэтэх.
- Ол аата дьыбар тыыннаах
Хахсаат тыаллаах, буурҕалаах,
Тымныы кыһын ааҥнаан иһэр
Халыҥ соҥҥун бэлэмнэн.

-Эриэхэлэр элбэхтэриин,
Хаамар сиргэ дэлэйдэрин,
Мастар бары тамнаабыттар,
Сиэмэлэрин тарҕаппыттар.
-Тииҥ хасааһа элбээтэҕэ,
Өрөөбөккө түбүгүрдэҕэ,
Бытарҕан тымныы кыһын
Кэлэн иһэрин сэрэйдэҕэ

-Тоойуом, кыра сааскыттан
Тулаҕын кэтээн көрүөҥ,
Олорор тэлгэһэҕиттэн
Саҕалаан өйгөр хатыаҥ,
“Тоҕо, туохтан, оччоҕо”
Ыйытыкка хоруй булуоҥ,
Билгэлииргэ үөрэниэҥ,
Кэлэр кэмҥэ эрэллэниэҥ!
Эн -айылҕа сорҕотоҕун
Киэҥ куйаар оҕотоҕун!

Алдан улууһа

Киэҥ халлааным урсунугар
Хотой буолан өксөйөбүн
Сахам сирин улуустарын
Кэрийэммин сэргиибин

Алдан өрүс хаймыылаах,
Ытык сүдү хайалаах,
Халыҥ аар киэҥ тайҕалаах
Кыһыл көмүс сир баайдаах

Сундулуйар бөрө кыыллаах,
Кыс утуйар кырдьаҕастаах,
Сүүрэ сылдьар күндү түүлээх
Өлгөм устар балыктаах

Таас хайаны хайа охсор
Ыччаттары такайар,
Эмтиир-томтуур, алы гынар
Быраастары уһуйар

Анаабыр улууһа

Киэҥ халлааным урсунугар

Хотой буолан өксөйөбүн

Сахам сирин улуустарын

Кэрийэммин сэргиибин

Анабаарга олохсуйбут

Саха, долган, эбэҥки,

Или түмэр Сааскылаах,

Үрүҥ Хайа, Эбэлээх

Таас хайалар хаймылыыллар

Сүүрүгүрэр өрүстэрин,

Сэдэх от-мас арыаллыыр

Туналыйар туундаратын

Дьүкээбил суһумун,

Үргэлин уруйдуур

Табаһыт, балыксыт

Сонордьут, алмаасчыт

Бүлүү улууһа

Киэҥ халлааным урсунугар

Хотой буолан өксөйөбүн

Сахам сирин улуустарын

Кэрийэммин сэргиибин

Кырылас кумахтаах Бүлүү Эбэ

Бэс чагдатынан аатырар,

Хостонор алмааһа, төлөнө

Олохтоохтук хааччыйар

Амарах санаалаах сиэстэрэ

Лондон кыыһа Кэт Марсден,

Дьон, олох туһугар кыһаллан

Бу манна балыыһа арыйар

Дьоруой, поэт, билим үөскээн

Улуус сайдыы кыһата,

Ыччаттара кынаттанан

Ааттаталлар аар саарга

Үөһэ Халыма улууһа

Киэҥ халлааным урсунугар
Хотоҋ буолан өксөҋөбүн,
Сахам сирин улуустарын
Кэриҋэммин сэргиибин.

Халыманы арыйааччы
Хоһуун айанньыкка анаан
Хотун эбэ кытылыгар
Мэҥэ тааһы туруорбуттар

Халымаҕа сэлии кыылы
Ирбэт тоҥтон орообуттар,
Туундаратын туналыгар
Кыыл табаны тоһуйбуттар

Тыйыс тыаллаах тымныытыгар
Омук хаана чочуллубут
Дьукээбилин суһумугар
Кута - сүрэ тохтообут

Анаабыр улууһа

Киэҥ халлааным урсунугар

Хотой буолан өксөйөбүн

Сахам сирин улуустарын

Кэрийэммин сэргиибин

Анабаарга олохсуйбут

Саха, долган, эбэҥки,

Или түмэр Сааскылаах,

Үрүҥ Хайа, Эбэлээх

Таас хайалар хаймылыыллар

Сүүрүгүрэр өрүстэрин,

Сэдэх от-мас арыаллыыр

Туналыйар туундаратын

Дьүкээбил суһумун,

Үргэлин уруйдуур

Табаһыт, балыксыт

Сонордьут, алмаасчыт

Ленскэй улууһа

Киэҥ халлааным урсунугар
Хотоҋ буолан өксөҋөбүн,
Сахам сирин улуустарын
Кэриҋэммин сэргиибин.

Өлүөнэ өрүс кытылыттан
Ленскай улуус уруйдуур
Хара тыаттан, хайатыттан
Нөрүөн нөргүй ыыталыыр

Отут омук илин түмэн
Эйэ, үлэ тигиниир,
Омук, саха дэһиспэккэ
Олох суолун саҕалыыр

Ньиэби, гааһы хостооннор
Кэлии-барыы, ыраах таһыы
Сибиир кыаҕар кыттыһаннар
Эргиэн-урбаан, тарҕатыы

Мэҥэ-Хаҥалас улууһа

Киэҥ халлааным урсунугар
Хотой буолан өксөйөбүн
Сахам сирин улуустарын
Кэрийэммин сэргиибин

Өрүү хайа үрдүгүттэн
Мэҥэ Хаҥалас далбаатыыр,
Өрөгөйдөөх кыайыыларга
Манчаары Баһылай кынаттыыр

Илин, арҕаа эҥэрдэри
Устар аала силбээтиир,
Кытылларга тиэхиньикэ
Быстыбакка тиһигилиир

Соҕурууттан таһаҕаһы
Тимир көлө тигинэтэр,
Удамыр сыанаҕа эн барыс,
Дьулуһар дойдугар эн тигис

Нам улууһа

Киэҥ халлааным урсунугар

Хотоҋ буолан өксөҋөбүн,

Сахам сирин улуустарын

Кэриҋэммин сэргиибин

Өлүөнэбит Нам улууһун

Күөйэ устан долгулдьуйар,

Нарын-намчы кыталыгын

Кырдалыгар үҥкүүлэтэр

Эҥсиэли хочото киэн туттар

Чулуу ытык ыччатынан,

Аммосов, Артемьев сахаҕа

Турууласпыт саргытынан

Суолу кыйа тиһигилээн

Нэһилиэктэр кэккэлэһэн,

Кэскили кэҥэтиһэн

Үүнэ-сайда тураллар.

Нерюнгри улууһа

Киэҥ халлааным урсунугар
Хотоҋ буолан өксөҋөбүн,
Сахам сирин улуустарын
Кэриҋэммин сэргиибин.

Араас омук илин түмпүт
Тимир суолу тигинэппит,
Ньиэб, чох, көмүс эргиэннээбит
Эдэр улуус Нерюнгри

Таас хайа, тайҕа, өрүс
Тулалыыллар улууспутун,
Көмүс хатырыктааҕа үгүс
Күндү түүлээҕигэр сырыс

Илин уһук дойдуларын
Уот ситиминэн хааччыйар,
Станцияҕа ыччат үгүс,
Сайдыы суолун манна тутус

Уус-Алдан улууһа

Киэҥ халлааным урсунугар
Хотой буолан өксөйөбүн
Сахам сирин улуустарын
Кэрийэммин сэргиибин

Уус Алданым барахсан
Уруй күнэ үүннэ дии!
Саха тыллаах, туруктаах
Саргыта салалынна дии!

Майаҕатта саҕаттан
Быһый, күүстээх күөн көрсөр
Түһүлгэҕэ оччоттон
Чулуу, кыахтаах эрэ мустар

Харах дала ыларынан
Мүрү эбэ нэлэйдэ,
Хороҕор муостааҕы хоннордо,
Сыспай сиэллээҕи дэлэттэ.

Таатта улууһа

Киэҥ халлааным урсунугар

Хотоҋ буолан өксөҋөбүн,

Сахам сирин улуустарын

Кэриҋэммин сэргиибин.

Таатта талыы хонуутугар

Уран уус дьон мустубут,

Уһаарыллар, чапчыйыллар

Тимир тыаһа ылламмыт

Олоҥхоһут доллоһутан

Аан дойдуну анаарбыт,

Саха тылын төрүттээччи

Ытык сиргэ үөскээбит

Ол дьылларга тиксиһэргэ

Түмэл дьиэтэ сэһэргиир,

Устуоруйаны тарҕатарга

Кэнчээритэ көҕүлүүр

Томпо улууһа

Киэҥ халлааным урсунугар
Хотой буолан өксөйөбүн
Сахам сирин улуустарын
Кэрийэммин сэргиибин

Мэҥэ халлааҥҥа харбаспыт
Халыҥ хаар халҕаһалаах,
Ытык мэҥэ хайалара
Томпо сирин аналлара

Сиртэн хостонор баайдара
Аан дойдуну хааччыйаллар,
Билии ылан геологтара
Сатабылы баһылыыллар

Хорсун чулуу дьоруойдар
Үөскээбит дойдулара,
Салайааччы, суруйааччы
Саргыламмыт сирдэрэ

Уус-Алдан улууһа

Киэҥ халлааным урсунугар
Хотой буолан өксөйөбүн
Сахам сирин улуустарын
Кэрийэммин сэргиибин

Уус Алданым барахсан
Уруй күнэ үүннэ дии!
Саха тыллаах, туруктаах
Саргыта салалынна дии!

Майаҕатта саҕаттан
Быһый, күүстээх күөн көрсөр
Түһүлгэҕэ оччоттон
Чулуу, кыахтаах эрэ мустар

Харах дала ыларынан
Мүрү эбэ нэлэйдэ,
Хороҕор муостааҕы хоннордо,
Сыспай сиэллээҕи дэлэттэ.

Таатта улууһа

Киэҥ халлааным урсунугар

Хотоҋ буолан өксөҋөбүн,

Сахам сирин улуустарын

Кэриҋэммин сэргиибин.

Таатта талыы хонуутугар

Уран уус дьон мустубут,

Уһаарыллар, чапчыйыллар

Тимир тыаһа ылламмыт

Олоҥхоһут доллоһутан

Аан дойдуну анаарбыт,

Саха тылын төрүттээччи

Ытык сиргэ үөскээбит

Ол дьылларга тиксиһэргэ

Түмэл дьиэтэ сэһэргиир,

Устуоруйаны тарҕатарга

Кэнчээритэ көҕүлүүр

Томпо улууһа

Киэҥ халлааным урсунугар
Хотой буолан өксөйөбүн
Сахам сирин улуустарын
Кэрийэммин сэргиибин

Мэҥэ халлааҥҥа харбаспыт
Халыҥ хаар халҕаһалаах,
Ытык мэҥэ хайалара
Томпо сирин аналлара

Сиртэн хостонор баайдара
Аан дойдуну хааччыйаллар,
Билии ылан геологтара
Сатабылы баһылыыллар

Хорсун чулуу дьоруойдар
Үөскээбит дойдулара,
Салайааччы, суруйааччы
Саргыламмыт сирдэрэ

Чурапчы улууһа

Киэҥ халлааным урсунугар
Хотой буолан өксөйөбүн
Сахам сирин улуустарын
Кэрийэммин сэргиибин

Чурапчыга нарын намчы
Хатыҥ чараҥ силигилээбит,
Сурук бичик, ийэ тылы
Ноҕоруодап төрүттээбит

Сэрии, көһүү ыар сылларын
Тулуурдаахтык өрүттэннэр,
Сүөһү-сылгы ииттинэннэр
Бэйэ аһын дэлэттилэр

Бу улууска чулууттан чулуу
Бөҕөс көбүөрэ тэлгэммит,,
Сүүрүүк, тустуук, хайыһардьыт
Аан дойдуга аатырбыт

Эбээн Бытантай улууһа

Киэҥ халлааным урсунугар

Хотой буолан өксөйөбүн

Сахам сирин улуустарын

Кэрийэммин сэргиибин

Аатырар Эбээн Бытантай

Халыҥ аар тайҕатынан,

Туундаратын туналынан

Дьүкээбилин суһумунан

Элиэнэ, Дьааҥы өрүстэр

Салааларын ортотугар,

Эбээн, саха или түмэн

Уутуйан олохсуйбуттар

Саха ынаҕа, сылгыта

Саталлаахтык иитиллэр,

Хобо чуораан лыҥкынатан

Таба үөрэ сыыйыллар

Эдьигээн улууһа

Киэҥ халлааным урсунугар
Хотой буолан өксөйөбүн
Сахам сирин улуустарын
Кэрийэммин сэргиибин

Эдьигээҥҥэ тыйыс тымныы
Кыыдамныыр халыҥ хаара,
Лена өрүс долгунугар
Устар муус үтэйэр аала

Хотун эбэ кытылынан
Кэчигирээбиттэр дьиэлэр,
Хоһуун эр дьон илиминэн
Хостууллар балык арааһын

Тайҕатыгар сонордьуттар
Түүлээҕи эккирэтэллэр,
Хаарынан хайыһардьыттар
Таба кыылы сырсаллар

Киэһэ

Киэһэ буолла, хараҥа

"Утуй" диирдии күн киирдэ,

Сып-сымнаҕас сыттыгым

Сылаанньыта ыҥырда

Киэһэ буолла, хараҥа

"Утуй" диирдии күн киирдэ

Кууһуом эһэ Миискэбин

Кутуйахпын олордуом,

Манаатын кини миигин

Күн тахсарын кэтиирдии

Ийэм кэлэн ип-итии

Илиитинэн имэрийиэ

Нарын-намчы ырыатын

Кулгаахпар сибигинэйиэ

Эбээн Бытантай улууһа

Киэҥ халлааным урсунугар

Хотой буолан өксөйөбүн

Сахам сирин улуустарын

Кэрийэммин сэргиибин

Аатырар Эбээн Бытантай

Халыҥ аар тайҕатынан,

Туундаратын туналынан

Дьүкээбилин суһумунан

Элиэнэ, Дьааҥы өрүстэр

Салааларын ортотугар,

Эбээн, саха или түмэн

Уутуйан олохсуйбуттар

Саха ынаҕа, сылгыта

Саталлаахтык иитиллэр,

Хобо чуораан лыҥкынатан

Таба үөрэ сыыйыллар

Эдьигээн улууһа

Киэҥ халлааным урсунугар
Хотой буолан өксөйөбүн
Сахам сирин улуустарын
Кэрийэммин сэргиибин

Эдьигээҥҥэ тыйыс тымныы
Кыыдамныыр халыҥ хаара,
Лена өрүс долгунугар
Устар муус үтэйэр аала

Хотун эбэ кытылынан
Кэчигирээбиттэр дьиэлэр,
Хоһуун эр дьон илиминэн
Хостууллар балык арааһын

Тайҕатыгар сонордьуттар
Түүлээҕи эккирэтэллэр,
Хаарынан хайыһардьыттар
Таба кыылы сырсаллар

ТОХСУННЬУ

Тохсунньубут дьыбар тыына
Туманынан бүрүйдэ
Тымныы оҕус сытыы муоһа
Кылаана кыларыйда

Тыынара – туман, буурҕа,
Хаамара – силлиэ, чысхаан,
Табыйара – үргэл сулус,
Айаатыыра – дьүкээбил.

Ычча - ычча туман, буурҕа
Ычча- ычча силлиэ, чысхаан,
Ичигэстик таҥныахха
Чаҕыйбакка хаамсыахха

Аам-даам тымныы киэһэлэргэ
Оллоонноон олороммут,
Олоҥхону сэҥээрэбит
Остуол тула оонньуубут

Чурапчы

Чиҥ тирэхтээх дойдубут тускулун
Алтан сэргэ бигэтик туоһулуур,
Тоҕус томтор уруйдуур үрдэлин
Чурапчыга күн тахсан мэктиэлиир

Алгыс арыаллыыр аартыга-Чурапчы
Кэскил кэҥэтиһэр ыыра-Чурапчы,
Өрөгөй кыайыы туоната-Чурапчы,
Боотур уус тэбэр сүрэҕэ-Чурапчы

Элбэх да эрэйи тэлэн ааспыты
Эбэбит дьирбии долгуна сэһэргиир,
Үйэлэргэ үүнэр-сайдар ыччаты
Дойдум тыына өрүү араҥаччылыыр

Хас ытыс тайаныа мэҥэ таастарга,
Хас харах дала ылыаҕа ыраахха,
Хас сүрэх тиҥиргиэ сүдү ааттарга,

Хас биирдиибит санаата-Чурапчыга!